جانماز یا سجاده فرش (فرش مسجد) فرشی کوچک و یا قالیچه است که مسلمانان بر کف اتاق یا زمین می‌گسترند و روی آن نماز می‌گزارند. در صدر اسلام فرش سجاده وجود نداشته و در ابتدای پیدایش آن، به این دلیل که سنت پیامبر نبوده، از سوی بسیاری از مسلمانان با آن مبارزه می‌شده است. از جمله در دوران بنی امیه که سجاده ها و فرش های نماز را می سوزاندند. (تاریخچه فرش سجاده ای)
در ادامه تاریخچه پیدایش سجاده فرش و فرش نماز مسجد را در دوران های مختلف بررسی می کنیم. سپس انواع مدل ها و طرح های سجاده فرش ها را نیز معرفی می کنیم. در نهایت هم نکاتی برای خرید سجاده فرش نماز و فرش مسجد خواهیم گفت.
فرش سجاده محرابی قدیمی
تاریخچه فرش سجاده ای
طرح اصلی سجاده فرش (فرش نماز) معمولاً محراب است. نقش قندیل، ستون و سر ستون هم در سجاده فرش معمول است دوران طلایی بافت سجاده فرش اوایل سده ی هفدهم میلادی ( یازدهم هجری قمری) بوده است.
شیعیان در بالای محراب، یا در حاشیه سجاده کتیبه‌هایی به نام معصومین و اشعاری در مدح ایشان و کلماتی چون “یاهو” یا حروف ابجد مانند (یا علی)، (هو) نقش می‌کرده اند. در حالی که سجاده فرش ایرانی با گل و بوته و نقش جانوران زیاد به چشم می خورد. در حالی که سجاده‌های مناطق دیگر مانند آسیای صغیر هرگز با شکل حیوانات به چشم نمی خورند.
سجاده‌های بافت بلوچ، افغان و ترکمن رنگ متن قرمز سیر، ارغوانی تیره یا مشکی دارند. سابقه استفاده از این فرش ها اولین بار به سفارش کشورهای عربی برای تولید این فرش ها در کاشان بر می گردد و پس از آن در ایران مورد استقبال قرار گرفت.
فرش سجاده ای و فرش نماز غالباً در طرح های تشریفاتی و محراب دار بافته می شود، طرح محرابی یا همان سجاده ای بیشتر در میان شیعیان و طرح تشریفاتی در بین اهل سنت مورد استفاده قرار می گیرد.
فرش های سجاده ای به خاطر فرم خاصی که دارند باید در اندازه های خاصی بافته شوند. در اولین فرم ها تولید این نوع فرش رول های آن را با عرض یک متر می بافتند. ولی به مرور زمان اندازه استاندارد 115 و 125 سانتی متر بدست آمد و تغییری نکرد.
فرش سجاده ای قدیمی
تاریخچه اولیه
تاریخچه فرش سجاده ای به دوران صدر اسلام باز می گردد. در آن زمان، مسلمانان برای نماز خواندن، معمولاً روی زمین یا روی لیف های خشک شده خرما نماز می خواندند. با گسترش اسلام به سرزمین های مختلف، مسلمانان با فرش آشنا شدند و از آن برای نماز خواندن استفاده کردند.
سجاده را معمولاً بعد از نماز جمع (لوله یا تا) می‌کنند به این خاطر که اگر جانماز جمع نشود شیطان به روی آن خواهد رفت و نماز خواهد گذاشت. البته این از خرافات گذشتگان می باشد که به عادت تبدیل شده است. دلیل دیگر برای این کار هم احترام گذاشتن به سجاده فرش و فریضه نماز است.
تاریخچه فرش سجاده ای در ایران
ایران مهد فرش بافی در جهان است. قدیمی ترین فرش جهان، یعنی قالیچه پازیریک، در ایران کشف شده است. با ورود اسلام به ایران، فرش سجاده ای نیز در این کشور رواج یافت. در نتیجه انواع سجاده فرش و فرش نماز مسجدی به صورت دستباف در ایران بافت شد.
در ابتدا، برخی از علمای مسلمان نماز خواندن بر روی فرش را مکروه می دانستند. آنها معتقد بودند که این کار با سنت پیامبر اسلام مطابقت ندارد. با گذشت زمان، این نظرات تغییر کرد و استفاده از فرش سجاده ای در بین مسلمانان رواج یافت.
انواع فرش سجاده ای
فرش سجاده ای دارای انواع مختلفی است که از نظر اندازه، طرح، و مواد اولیه و الیاف بافت آن متفاوت هستند. برخی از انواع رایج فرش سجاده ای عبارتند از:
- فرش سجاده ای ساده: این فرش ها دارای طرح های ساده ای هستند و معمولاً با الیاف پشم بافت می شوند. سجاده های ماشینی هم با الیاف اکریلیک و پلی استر.
- فرش سجاده ای محرابی: این فرش ها دارای طرحی از محراب هستند و در مساجد به وفور می توان این مدل را دید.
- فرش سجاده ای طرح تشریفات: این فرش ها دارای طرح های متنوعی هستند و ظاهری ساده دارند. در هتل ها می توان این مدل فرش را به وفور دید.
عوامل مختلفی در توسعه صنعت سجاده فرش و فرش نماز در ایران موثر بوده اند. از جمله این عوامل می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- رشد جمعیت مسلمانان در ایران
- افزایش آگاهی مردم از اهمیت نماز
- توسعه صنعت فرش در ایران
- صادرات سجاده فرش و فرش نماز به کشورهای دیگر
فرش محرابی قدیمی
کاربردهای فرش سجاده ای
فرش سجاده ای علاوه بر کاربرد مذهبی، دارای کاربردهای دیگری نیز هست. این فرش ها می توانند به عنوان زیرانداز، تزئین، یا هدیه استفاده شوند. اما در نهایت کاربرد اصلی سجاده فرش ها و فرش نماز (فرش مسجد)، نظم دادن به صفوف نمازگزاران و زیباتر کردن فضای نماز خانه ها و مساجد است.
خرید مستقیم سجاده فرش و فرش نماز (فرش مسجد) از کارخانه
در سایت فرش گل نرگس کاشان که بزرگ ترین تولید کننده سجاده فرش (فرش نماز و مسجد) در کاشان است می توانید انواع سجاده فرش های ماشینی درجه یک را مستقیم از کارخانه خرید کنید. انواع سجاده فرش 500 شانه، 700 شانه و 1000 شانه به صورت رولی یا فرش سایز استاندارد و سفارشی با قیمت کارخانه در این سایت عرضه می شود.
کلام آخر
فرش سجاده ای یا فرش نماز و مسجد، عنصری مهم در فرهنگ و مذهب اسلامی است. این فرش ها دارای تاریخچه ای طولانی هستند و در انواع مختلفی تولید می شوند. فرش سجاده ای علاوه بر کاربرد مذهبی، دارای کاربردهای دیگری نیز هست.
- علیرضا
- خرداد 31, 1397
- 144 بازدید
۴ دیدگاه برای “تاریخچه فرش سجاده ای”
دیدگاهها بسته شدهاند.